Νέα αρχιτεκτονική για το νέο ΕΣΠΑ που να βασίζεται σε τέσσερις άξονες ζήτησε ο αντιπρόεδρος της ΕΝΠΕ και περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός, ώστε να μην επαναληφθεί το φαινόμενο του προηγούμενου ΕΣΠΑ που «χάσαμε τα πρώτα χρόνια της κρίσης το ΕΣΠΑ 7 μονάδες στο ΑΕΠ σημαίνει 7% στην απασχόληση, δηλαδή χάσαμε 7% στην απασχόληση από αυτή την ολιγωρία. Άρα ο χρόνος είναι θέσεις εργασίας», πρόσθεσε ο κ. Αγοραστός.
1η ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ
Γιατί όμως το αρμόδιο Υπουργείο, έχασε αυτόν τον σημαντικό ρόλο; Υπέκυψε στον πειρασμό αγαπητοί συνάδελφοι την μικροπολιτική παγίδα να διαχειρίζεται το ίδιο και τη μερίδα του λέοντος των πόρων των Διαρθρωτικών Ταμείων.
Έτσι το Υπουργείο που θα έπρεπε να λειτουργεί ως συντονιστής όλων των δομών, που διαχειρίζονται τους κοινοτικούς πόρους, να κρούει τον κώδωνα κινδύνου όταν χρειάζεται και να επανασχεδιάζει όταν απαιτείται, έφθασε να διαχειρίζεται σήμερα το ίδιο περίπου το 80% των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ. Το διαχειρίζεται αλλά το αποτέλεσμα είναι αρνητικό.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης έχει κρατήσει το ίδιο την διαχείριση συνολικά 18 Επιχειρησιακών Προγραμμάτων από τα 23 του ΕΣΠΑ: των 13 Περιφερειακών Προγραμμάτων, του Εθνικού Αποθεματικού Απροβλέπτων, της Ψηφιακής Σύγκλισης, της Ανταγωνιστικότητας (των ιδιωτικών Επενδύσεων ΜΜΕ) μαζί με αυτό της Έρευνας και Τεχνολογίας, της Τεχνικής Βοήθειας και τα προγράμματα Ευρωπαϊκής και Εδαφικής Συνεργασίας.
Με λίγα λόγια ένα Υπουργείο: ΣΥΝΤΟΝΙΖΕΙ, ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΕΤΑΙ, ΥΛΟΠΟΙΕΙ, ΕΛΕΓΧΕΙ τον εαυτό του! Και ΑΞΙΟΛΟΓΕΙ πάλι τον εαυτό του! Και επειδή όλο αυτό είναι αδύνατο να κάνει να κάνει όλα αυτά ταυτόχρονα έρχονται οι στρεβλώσεις. Στρεβλώσεις παντού.
2Η ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: ΤΟ ΕΠΙΤΕΛΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ για τη διαχείριση των Κοινοτικών Πόρων είναι ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ
Για τη διαχείριση των Κοινοτικών Πόρων και όχι μόνο επιτελικό κράτος σημαίνει ότι:
Τα ΥΠΟΥΡΓΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΖΟΥΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΟΝΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ Η ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ και Η ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΘΕΣΜΙΚΑ ΑΡΜΟΔΙΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΟΥΝ νέα αρχιτεκτονική του νέου πακέτου, πρόταση με την οποία πιστεύω πρέπει να περάσει και πρόταση με την οποία σύμφωνα με πληροφορίες που έχω συντάσσεται και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σύμφωνα με την πρόταση αυτή, τα Υπουργεία, στο πλαίσιο του επιτελικού τους ρόλου, οφείλουν να ΣΧΕΔΙΑΖΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ έγκαιρα, ΝΑ ΝΟΜΟΘΕΤΟΥΝ γρήγορα και να ΣΥΝΤΟΝΙΖΟΥΝ αποτελεσματικά, για την ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΤΟΥΣ.
Απαλλαγμένα από τη διαχείριση Προγραμμάτων τους κατάργηση των γνωστών ΤΟΜΕΑΚΩΝ, θα αναπτύξουν τον ανύπαρκτο σήμερα τομέα συντονισμού και εποπτείας εφαρμογής των πολιτικών τους.
Αυτόματα το σύστημα θα αποκτήσει ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΛΟΤΗΤΑ καθώς καταργείται το οξύμωρο του «Γιάννης πίνει Γιάννης κερνάει», όπου τα ίδια τα Υπουργεία με τις ίδιες δομές σχεδιάζουν, διαχειρίζονται, υλοποιούν και ελέγχουν και τον εαυτό τους, ενώ θα επιτευχθεί επιτέλους αυτό που όλοι έρχονται ανακοινώνουν διακηρύσσουν, έχουν σημασία τους: η αποκέντρωση των αρμοδιοτήτων.
Θα σταματήσει έτσι η γνωστή ιλαροτραγωδία, το σχέδιο βελτίωσης μιας κτηνοτροφικής μονάδας να εγκρίνεται από την Αθήνα, η κάθε πληρωμή, του κάθε έργου να υπογράφεται από τον υπουργό, ο εξοπλισμός για κάθε εργαστήριο κάθε σχολείου από το κεντρικό υπουργείο, και πάει λέγοντας, σε έναν φαύλο κύκλο που γιγάντωσε την γραφειοκρατία και εκτίναξε τους χρόνους υλοποίησης των έργων, άφησε ημιτελή έργα, χάσαμε 7 μονάδες το ΑΕΠ.
Οι Περιφέρειες από την άλλη πλευρά θα ελέγχονται ώστε να διαχειρίζονται αποτελεσματικά τους πόρους, εμείς θέλουμε ελέγχους γρήγορους όμως ελέγχους και αποτελεσματικούς ακολουθώντας απαρέγκλιτα την Εθνική στρατηγική που σχεδίασαν τα Υπουργεία και τον Αναπτυξιακό Σχεδιασμό για την περιφέρειά τους. Παρέκκλιση από στόχους και αναπτυξιακές στρατηγικές θα έχει επίπτωση στην ευθύνη διαχείρισης και ποινές.
Εμείς θέλουμε στο χώρο ευθύνης μας την πλήρη αρμοδιότητα. Δεν πετάμε την μπάλα στην εξέδρα, δεν επιθυμούμε μοίρασμα σε επιμέρους μηχανισμούς ευθυνών, ώστε εκ των υστέρων –αυτό που συμβαίνει σήμερα- οποιαδήποτε αποτυχία θρυμματιστεί σε τόσα κομμάτια, ώστε να μην βρίσκονται οι αιτίες και ούτε οι πραγματικά υπεύθυνοι. Σκεφτείτε παραδείγματα πολλά.
Η Αυτοδιοίκηση και οι αρμόδιοι θεσμικοί φορείς θα υλοποιούν και εφόσον πιστοποιηθούν για την επάρκειά τους, θα καταργηθούν όλοι οι περιττοί προέλεγχοι από τις διαχειριστικές αρχές, εφαρμόζοντας σύγχρονες αρχές διαχείρισης κινδύνου και δειγματοληπτικούς ελέγχους με βαριές ποινές για όσους λειτουργούν έξω από τους κανόνες της διαχείρισης.
Δεν μπορεί να παίρνει η ΕΕΤΑΑ προγράμματα διαχειριστικά να βαφτίζεται Διαχειριστική Αρχή για μικροκομματικές σκοπιμότητες και να εντάσσει έργα τα οποία δεν έχουν ωριμότητα και να θα τα βρει η επόμενη γενιά να τα πληρώσει, όπως γίνονται σε πολλά άλλα έργα σήμερα.
Με λίγα λόγια ο καθένας θα κάνει τη δουλειά του και θα ελέγχεται γι αυτήν, αφού πλέον η ευθύνη θα έχει έναν υπεύθυνο κάθε φορά και δε θα διαχέεται μεταξύ ανευθυνουπεύθυνων Υπουργείων, γραφείων, μη ευρισκομένων υπαλλήλων και αλληλοκατηγορούμενων φορέων.
3Η ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ: ΝΕΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΡΓΑ
Το λέμε, το φωνάζουμε, το απαιτούμε για το καλό των έργων και της κοινωνίας, για την ασφάλεια των πολιτών αλλά επιτέλους οι πολίτες να βρίσκουν κάπου το δίκιο τους. Υπάρχει μια μεγάλη αμηχανία, έχουν μπουχτίσει. Δεν ξέρουν ότι λειτουργεί ένα σύστημα απόδοσης του δικαίου. Και αυτό απαιτούν. Επεξηγηματικό λόγο αλλά και απολογισμό.
Τι λέμε δηλαδή, είναι πικρή η αλήθεια: Ότι τα δημόσια έργα στη χώρα μας κοστίζουν 30% περισσότερο απ’ τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τι σημαίνει αυτό; Λιγότερα έργα, λιγότερες θέσεις εργασίας, λιγότεροι βρίσκουν δουλειά, λιγότεροι είναι εκείνοι οι οποίοι εκτελούν τα έργα. Ενώ το κόστος των απ αλλοτριώσεων ξεπερνά στην Ελλάδα το 10% που είναι το ευρωπαϊκό.
Σύμφωνα με στοιχεία, λένε ότι είναι 12% με 16%. Σύμφωνα με ταμ δικά μου στοιχεία είναι πάνω από το 40%. Υπάρχουν έργα που οι απαλλοτριώσεις έχουν 57,6%. Χάνονται πολύτιμοι εθνικοί πόροι από τη μια στιγμή που θα εφαρμόζεται ένα σκληρό οικονομικό πρόγραμμα, μαζεύονται με το σταγονόμετρο τα χρήματα, πιέζονται οι πολίτες και από την άλλη με σέσουλα δαπανώνται τα χρήματα για τις απαλλοτριώσεις.
Το 1/3 του δημοσίου χρέους από το 1974 και μετά πιστεύω, άμα γίνει έρευνα, είναι στο υπερβάλλον κόστος των απαλλοτριώσεων. Γιατί αλήθεια στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες το κόστος δεν ξεπερνάει το 3%; Η απάντηση στα παραπάνω είναι απλή ως διαπίστωση και σύνθετη ως προς την εφαρμογή της καθώς ακουμπάει σ’ ένα αναχρονιστικό θεσμικό πλαίσιο δημοσίων έργων από τη δεκαετία του ’70, το οποίο με τις συνεχείς αναπροσαρμογές και τροποποιήσεις κατάντησε ένα τέρας 500 και πλέον σελίδων με πολλά παραθυράκια και ασάφειες που οδηγούν σε αμέτρητες ενστάσεις, γραφειοκρατικές διαδικασίες και καθυστερήσεις.
Ο νόμος για τα δημόσια έργα και τις απαλλοτριώσεις δε θέλει τροποποίηση. Θέλει κατάργηση και αντικατάστασή του μ’ ένα νέο θεσμικό πλαίσιο παραγωγής δημοσίων έργων όπως αυτό των σύγχρονων ευρωπαϊκών χωρών.
4 ΣΥΝΕΧΗΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ
Και τέλος, μια πολιτική απόφαση, συνεχής προσαρμογή των προγραμμάτων στις ανάγκες της κρίσης, δε μπορεί να σχεδιάζονται άλλη εποχή με άλλες συνθήκες και να εφαρμόζονται σε άλλη εποχή με χειρότερες συνθήκες και μέχρι να γίνει η προσαρμογή να έχει δημιουργηθεί τεράστια κρίση. Δε μπορεί να έχουμε προγράμματα απασχόλησης και όχι προγράμματα κατά της ανεργίας. Το κάναμε σημαία ως Περιφέρειες, δώσαμε μάχες. Πέρασε. Με το σταγονόμετρο αλλά πέρασε.
Κατάργηση όλων των προγραμμάτων εκείνων τα οποία οδηγούν σε στρέβλωση της πραγματικότητας. Γιατί το ψέμα δε δημιουργεί κοινωνική δικαιοσύνη. Και να πάμε σε πολιτικές ανεργίας, απευθείας στον άνεργο. Με όλα τα προγράμματα τα οποία επιδοτούν τη θέση του ανέργου. Απευθείας στον άνεργο και όχι μέσω διαφόρων διαδικασιών.
Η διαχείριση συνεπώς σε περίοδο κρίσης χρειάζεται μια πολιτική μεγάλη απόφαση. Να είναι εκ των πραγμάτων μια δυναμική διαδικασία. Άρα εδώ χρειάζεται να υπάρχει δυνατή πολιτική ραχοκοκαλιά, χρειάζονται αποφάσεις στη στιγμή και χρειάζεται και να διεκδικείς πάντα το δικαίωμα στο λάθος, όχι στην ατολμία, όχι στην ισορροπία των δυνάμεων, όχι στην απραξία και όχι στο φόβο.
Να κάνεις το λάθος, αλλά να το κάνεις όταν κάνεις έργο. και να το αλλάξεις. Και να μιλήσεις με τον κόσμο και με τους ανθρώπους και τους κοινωνικούς εταίρους, όπως λέγονται. Και να φτάσεις σε αποτέλεσμα μπαίνοντας στον πυρήνα της πολιτικής.