Τη νυχτερινή διαδρομή με το τραινάκι
Πηλίου διοργάνωσε χτες το βράδυ η ΕΚΠΟΛ της Περιφέρειας Θεσσαλίας, με
πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη κ. Αγοραστού και του προέδρου της ΕΚΠΟΛ κ.
Χαλέβα. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ
συμμετέχοντας με αυτό τον τρόπο στον εορτασμό των 110 χρόνων από τη
συμπλήρωση της γραμμής Άνω Λεχώνια – Μηλιές (1903 – 2013). Η διοργάνωση
αυτή γίνεται υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Δικτύου Πολιτιστικού
Τουρισμού (European Cultural Tourism Network) ECTN που εδρεύει στις
Βρυξέλλες και του οποίου την Προεδρία έχει η ΕΚΠΟΛ για το 2013-2014,
μέσω του προέδρου της κ. Χαλέβα.
Στην εκδήλωση παρευρέθησαν εκτός του
Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Αγοραστού, και του κ. Χαλέβα, η βουλευτής
Μαγνησίας κ. Χρυσοβελώνη, ο Αντιπεριφερειάρχης Αναπτυξιακού
Προγραμματισμού – Περιβάλλοντος – Βορείων Σποράδων κ. Καλτσογιάννης, η
Αντιπεριφερειάρχης Πολιτισμού – Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης–Κοινωνικής
Συνοχής – Νεολαίας – Εθελοντισμού-Απασχόλησης κ. Κόκκαλη, η περιφερειακή
σύμβουλος κ. Κολυνδρίνη, η διευθύντρια της διεύθυνσης Ανάπτυξης Π.Ε.
Μαγνησίας και Σποράδων κ. Θλιβερού, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΛ κ. Μπλάνας
και ο κ. Σαρακατσάνος μέλος του Δ.Σ. της ΕΚΠΟΛ.
Η μαγευτική διαδρομή ξεκίνησε από το
σιδηροδρομικό σταθμό των Λεχωνίων, όπου ο Χορευτικός Όμιλος Άνω Λεχωνίων
χόρεψε παραδοσιακούς Πηλιορείτικους χορούς. Το τρενάκι κατέληξε στο
χώρο του σιδηροδρομικού σταθμού των Μηλεών, όπου οι επιβαίνοντες
παρακολούθησαν τη συναυλία που είχε διοργανώσει Εξωραϊστικός Σύλλογος
Μηλεών με την Εστουδιαντίνα Νέας Ιωνίας, τον Αντώνη Ρέμο, τον Μπάμπη
Τσέρτο, την Ειρήνη Τουμπάκη και τον Απόστολο Μόσιο.
Το Τραινάκι του Πηλίου
Ο ιστορικός παραδοσιακός σιδηρόδρομος
Βόλου – Μηλεών, ευρύτερα γνωστός και ως «τραινάκι του Πηλίου», είναι
ένας κλασσικός σιδηρόδρομος στενού πλάτους γραμμής (600 mm), που συνδέει
την πόλη του Βόλου με 7 χωριά και μικρούς οικισμούς στη νοτιοδυτική και
κεντρική περιοχή του φημισμένου βουνού του Πηλίου, στη Μαγνησία
(Κεντρική Ελλάδα – Περιφέρεια Θεσσαλίας).
Το τραινάκι του Πηλίου φέτος αριθμεί μία
ιστορία 110 ετών(1903-2013) για τη γραμμή Άνω Λεχώνια-Μηλιές, καθώς από
το συνολικό μήκος διαδρομής του, των 28 χλμ, τα πρώτα 12 χλμ
εγκαινιάστηκαν το 1895 και τα υπόλοιπα 16 χλμ το 1903 (2 Ιουλίου).
Λειτούργησε για 76 ολόκληρα χρόνια χωρίς σχεδόν καμία διακοπή,
μεταφέροντας ανθρώπους και εμπορεύματα μεταξύ της πόλης (και του λιμένα
του Βόλου) και της εύφορης και πλούσιας σε γεωργική παραγωγή περιοχής
του Πηλίου, συνδέθηκε έντονα με τις σημαντικότερες ιστορικές στιγμές, τα
ήθη και έθιμα και την κοινωνική και πολιτιστική ζωή του τόπου και
αποτέλεσε δυναμικό στοιχείο πολιτισμού και ανάπτυξης της περιοχής του.
Σημάδεψε έντονα την ιστορία και το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής
Βόλου και Πηλίου και έγινε για πολλές δεκαετίες ο σφυγμός της Μαγνησίας.
Οι Βολιώτες και Πηλιορείτες του είχαν δώσει το παρατσούκλι
«Μουντζούρης» ή «Ιάσων, το θηρίο».
Με την υπ'αριθ. 20387/1282/6-5-1985
απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού επί υπουργίας Μελίνας Μερκούρη που
δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 322/β/24-5-1985, ο σιδηρόδρομος Βόλου-Μηλεών
χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο που χρειάζεται ειδική
κρατική προστασία σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 1469/50. Στον
χαρακτηρισμό περιλαμβάνονται όλες οι κτιριακές και λοιπές σιδηροδρομικές
εγκαταστάσεις και υλικό από τον σταθμό Βόλου μέχρι τον σταθμό Μηλεών ως
σύνολο, δηλ. κτίρια, τεχνικά έργα (γέφυρες, σήραγγες κλπ), χάραξη
γραμμής και τροχαίο υλικό. Στην απόφαση αυτή επισημαίνεται ιδιαίτερα η
σχέση του μικρού αυτού τραίνου με την παράδοση, τον πολιτισμό, την
ιστορία και το περιβάλλον της περιοχής. Από το 1987 σταδιακά και από το
1996 συστηματικά και σε μόνιμη βάση πλέον, επαναλειτούργησαν το ορεινό
τμήμα της γραμμής (ΑνωΛεχώνια-Μηλιές), καθώς και μέρος του παραλιακού
της τμήματος (Αναυρος-Αγριά) ως τουριστικός-μουσειακός σιδηρόδρομος
πλέον, τόσο με ατμήλατη όσο και με δηζελοκίνητη έλξη.
Τα στοιχεία που προσδιορίζουν τον
σιδηρόδρομο Βόλου-Μηλεών ως ένα πρώτης τάξηςτουριστικό και μουσειακό
σιδηροδρομικό αξιοθέατοδιεθνώς θεωρούμενο ως "επώνυμο τραίνο" είναι
πολλά:
• Έχει τροχαίο υλικό (μηχανές, βαγόνια)
μεγάλης μουσειακής αξίας (ατμάμαξες του 1903 και του 1912, επιβατάμαξες
και φορτάμαξες από τα τέλη του 19ου αιώνα, σπάνιες τροχιοδρομικές άμαξες
ανοιχτού από το πλάι-θερινού τύπου των αρχών του 20ου αιώνα κλπ)
• Η ομορφιά, η ποικιλία (θάλασσα,
περιβόλια, βουνό, δάση) και η γραφικότητα του τοπίου, καθώς και η θέα
της διαδρομής σε ολόκληρο τον Παγασητικό κόλπο, καθώς το τραινάκι
ανηφορίζει νωχελικά στις πλαγιές του Πηλίου, συνδυάζονται με τα
μοναδικής αξίας και αισθητικής τεχνικά έργα της γραμμής που δεν
παραβιάζουν αλλά αντίθετα συμπληρώνουν την ομορφιά του τοπίου
• Οι σιδηροδρομικοί σταθμοί (που
ανακατασκευάστηκαν την διετία 1996-7 με πιστή αναπαράσταση της αρχικής
τους μορφής) αποτελούν μαζί με τα υπόλοιπα τεχνικά έργα (γεφύρια,
αντικατολισθητικά αντερείσματα, σήραγγες, καμάρες άνω διαβάσεων
καλντεριμιών κλπ), μοναδικής ωραιότητας μνημεία βιομηχανικής και
συγκοινωνιακής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου
αιώνα
Η γραμμή του Πηλίου είναι ίσως ο
μοναδικός σιδηρόδρομος στην Ευρώπη (και μάλιστα πλάτους γραμμής 600 mm)
που συνδυάζει 3 διαφορετικούς χαρακτήρες:
στα πρώτα 3 χλμ διασχίζει κεντρικές
οδούς και πάρκα της πόλης του Βόλου σαν αστικός τροχιόδρομος (τραμ) –
μάλιστα σε τμήμα της αστικής διαδρομής του διέθετε γραμμή συνδυασμένου
τριπλού εύρους αφού μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του '60 εισέρχονταν από
αυτή τη γραμμή στο κέντρο της πόλης αμαξοστοιχίες μετρικού εύρους (τέως
Σιδηροδρόμων Θεσσαλίας) προελεύσεως Καλαμπάκας και κανονικού εύρους
(τέως Σιδηροδρόμων Ελληνικού Κράτους) προελεύσεως Λάρισας και Αθήνας.
στα επόμενα 9 χλμ διασχίζει την
παραθαλάσσια πεδινή περιοχή του Δυτικού Πηλίου με τα κοντινά θέρετρα
(Αγριά, Λεχώνια) κινούμενος στο πλάι της συνδετήριας οδού Βόλου – Πηλίου
σαν τοπικός και περιαστικός ελαφρύς σιδηρόδρομος / τροχιόδρομος (όπως
οι αντίστοιχοι οικονομικοίσιδηρόδρομοι που κατασκευάστηκαν στο Βέλγιο
και την Γαλλία στα τέλη του 19ου αιώνα)
τέλος στα τελευταία 16 χλμ μετατρέπεται
σε ορεινό σιδηρόδρομο με ιδιαίτερα δύσκολα και εκτεταμένα τεχνικά έργα
(κοιλαδογέφυρες, σήραγγες κλπ).
Η ανωτέρω ιδιομορφία σε συνδυασμό με το
μουσειακό τροχαίο υλικό, την ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους διαδρομή και τα
μεγάλης αισθητικής αξίας τεχνικά έργα, καθιστούν το τραινάκι του Πηλίου
μοναδικό σιδηροδρομικό θησαυρό παγκόσμιας εμβέλειας, «μαγνήτη» για τα
εκατομμύρια φίλους των σιδηροδρόμων και της ιστορίας της τεχνολογίας των
μεταφορών και επίλεκτο προϊόν «πολιτιστικού τουρισμού»:
• Η γραμμή έχει έντονη διασύνδεση με την
τοπική ιστορία, κουλτούρα και παράδοση και παράλληλα «Πανευρωπαϊκό»
χαρακτήρα τεχνικού έργου, ήτοι: σχεδιασμός από γάλλους, ιταλούς και
ελβετούς μηχανικούς, με αρχιμηχανικό τον ιταλό Εβαρίστο ντε Κίρικο –
πατέρα του διάσημου υπερρεαλιστή ζωγράφου Τζόρτζιο ντε Κίρικο που
γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Βόλο και αποθανάτισε το
τραινάκι του Πηλίου σε μια σειρά πίνακές του - , τροχαίο υλικό βελγικής
και γαλλικής κατασκευής, σιδηροτροχιές γερμανικής κατασκευής, ηπειρώτες
και πηλιορείτες μάστορες στην κατασκευή των γεφυριών, έλληνες και ιταλοί
εργάτες στην κατασκευή των γραμμών κλπ). Παράλληλα το τραινάκι έχει
επηρεάσει έντονα την πολιτιστική ζωή του τόπου, έχοντας αποτυπωθεί σε
πίνακες πολλών ζωγράφων πέραν του Ντε Κίρικο, έχει αποτελέσει ντεκόρ σε
αρκετές κινηματογραφικές ταινίες, έχει εμπνεύσει ποιητές, πεζογράφους,
λαογράφους, δημιουργούς της λαϊκής τέχνης, ακόμη και συνθέτες όπως ο
μεγάλος έλληνας Μίκης Θεοδωράκης που του έχει αφιερώσει μία επική του
σύνθεση.
• Η γεωγραφική γειτνίαση του μικρού
αυτού τραίνου με το όρος Πήλιο και τους ιδιαιτέρου κάλλους παραδοσιακούς
οικισμούς, τοπία και παραλίες του, καθώς και με τα νησιά των Σποράδων
(Σκιάθο, Σκόπελο, Αλόννησο κλπ), προσφέρει ένα πρόσθετο πόλο έλξης στην
ευρύτερη περιοχή της Μαγνησίας και Περιφέρειας Θεσσαλίας που αποτελεί
έναν ελκυστικό προορισμό με πολυάριθμα θέρετρα θερινού και χειμερινού
τουρισμού, καθώς και αξιοθέατα αρχαίου και νεώτερου πολιτισμού.
Η ΕΚΠΟΛ στο πλαίσιο άλλου Ευρωπαϊκού
έργου (CLEAR South East Europe) προετοιμάζει την υποψηφιότητα του
παραδοσιακού σιδηροδρόμου Πηλίου για την απονομή του Σήματος Ευρωπαϊκής
Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Πηγή: http://www.myvolos.net